کد مطلب:35462 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:23

گنجینه پرسمان » اعتقادات

در جهان بيني قرآن كريم پيوند ياد معاد با ياد مبدأ چگونه است؟

در جهان بيني قرآن كريم، انسان نه تنها هر روز به معاد كه همان عود و رجوع به طرف مبدأ است، نه بازگشت به دنيا نزديك مي شود، بلكه هر لحظه معادي دارد و به آن نزديك است. در اين جهان بيني معاد از مبدأ بريده نيست، گرچه در نگاه نخست مبدأ و معاد در دو قوس قرار گرفته و از معاد با عنوان «جهان پس از مرگ» ياد مي كنيم، ليكن با نگرشي ژرف به نكته اي شكوهمند مي رسيم و آن اين كه هر دو قوس، به يك نقطه مي رسد؛ آن سان كه از يك نقطه آغاز شده و هر دو جلوة يك حقيقت است: «هو ألاوّلَ والاخِرُ و الظّاهِرَُ والباطِنُ» حديد/3 ذكر و ياد مبدأ، ذكر و ياد معاد است و خداي سبحان مي فرمايد: «يا أيّها الّذين امنوا اذكرو الله ذكراً كثيراً» احزاب/41 [اي مؤمنان به ياد خدا باشيد و فراوان او را ياد كنيد].

بنابراين، ياد خدا (مبدأ) ياد معاد است و هر لحظه انسان به جانب او مي رود: «إِنّا لِلّهِ و إِنّا إِلَيه راجِعوُن» بقره/156 در مقابل، فراموشي الله سبب فراموشي معاد، بلكه موجب فراموشي خود انسان مي گردد، به طوري كه خويش را فراموش كند؛ چنان كه سبب مي شود مورد فراموشي عمدي خداوند قرار گيرد: «نَسوا اللهَ فأنساهُم أَنفُسهم» حشر/19، «نَسوا الله فَنَسيهم» توبه/67 خداي سبحان در آن روز و هر روز ديگر آنان را به فراموشي مي سپارد: «فاليوم ننساهم كما نسوا لقاءَ يومهم هذا» اعراف/51

مهم ترين اثر ياد معاد، اجراي عدل و بر پاداري قسط فردي و اجتماعي است. از اين رو امير مؤمنان(ع) فرمود: «من تذكّر بُعد السّفر استعدّ» (نهج البلاغه، حكمت 280)؛ [كسي كه به ياد سفر آخرت باشد خود را آماده محاسبه آن روز خواهد كرد]. نيز فرمود: «واذكر قبرك فإنّ عليه ممرّك» (همان، خطبة 153)؛ [به ياد گورت باش؛ زيرا از آن جا به طرف معاد مرور مي كني] و براي اصلاح جامعه اسلامي به مالك اشتر(ره) فرمود: «ولن تحكم ذلك من نفسك حتّي تُكثر هُمُومَك بذكر المعاد إلي ربّك» (همان، نامه 53)؛ [هرگز بر خويشتن تسلّط نمي يابي و از خشم نمي رهي تا انديشه‎هايت را بسيار به ياد بازگشت به سوي پروردگارت نگرداني.] مهم ترين اثر فراموشي معاد نيز تبه كاري و ستمگري فردي و اجتماعي است.

---

: آية الله جوادي آملي
تفسير موضوعي قرآن ج 4 (معاد در قرآن)